Doelgericht investeren in het hoger onderwijs: publiek én privaat

Volgens een themanummer van The Economist is het niet erg waarschijnlijk dat Europa in 2010 de meest concurrerende kenniseconomie ter wereld zal zijn. Europese universiteiten moeten daartoe bijvoorbeeld steeds meer studenten afleveren, maar krijgen geen extra publieke middelen en ook niet de ruimte om extra private middelen binnen te halen. Bezuinigingen op de kwaliteit lijken daarmee onvermijdelijk. Tegelijkertijd groeit de achterstand op bijvoorbeeld Amerikaanse topuniversiteiten die wel kunnen putten uit een grote verscheidenheid aan financieringsbronnen. Mede dankzij private investeringen zijn de uitgaven aan hoger onderwijs in de vs twee keer zo hoog als in Europa, wat mogelijk verklaart dat 17 van de wereld top 20 universiteiten in de vs staan en 70% van de Nobelprijswinnaars er werken. Landen als China en India volgen het Amerikaanse voorbeeld en dreigen Europa in rap tempo in te halen.1 Wanneer het Europese hoger onderwijs niet verder terrein wil verliezen, dan lijken financiële hervormingen in het hoger onderwijs onontkoombaar, ook in Nederland. In theorie kan dit echter op verschillende manieren, zoals door extra publieke en/of private investeringen of een doelmatiger inzet van de bestaande middelen. In deze bijdrage staat de vraag centraal welke publiek-private financieringscombinaties kunnen bijdragen aan een verbetering van de kwaliteit van het hoger onderwijs, met behoud van de toegankelijkheid en de doelmatigheid.